مراحل نوشتن پایان نامه یا رساله به کمک هوش مصنوعی
فهرست مطالب
- اگر در حال نوشتن پایان نامه ارشد خودتان هستید
- اگر به تازگی وارد مقطع کارشناسی ارشد شده‌اید
- اگر از نوشتن پایان نامه ارشد هیچ چیز نمی‌دانید
- اگر برای نوشتن پایان نامه استرس دارید
- اگر نمی‌دانید از کجا باید شروع کنید
اینجا همان جایی است که باید باشید!
توصیه می‌کنم همین الان چند دقیقه وقت بگذارید و تا انتهای این نوشتار را بخوانید.
اما چرا؟
اکثر دانشجویان ارشد در امر پژوهش و نوشتن پایان نامه ارشد بی‌تجربه هستند و همین بی‌تجربگی آنها باعث می‌شود که آنها دچار دوباره کاری‌های متعددی بشوند. همین می‌شود که بسیاری از دانشجوها وقتی به خوشان می‌آیند می‌بینند که برخلاف انتظارشان، چندسال است معطل نوشتن پایان‌نامه هستند!
یا اینکه مجبور هستند پژوهش خودشان را با پرداخت هزینه‌های گزاف برون سپاری کنند(بخوانید: تقلب کنند) که هم شرعا و هم اخلاقا و هم عرفا کار درستی نیست و خلاف روحیه تعهد و انسانیت و مسئولیت‌پذیری است.
ما اینجا هستیم تا کمکتون کنیم که با فرمول هفت مرحله‌ای هفت خان تندپژوهی به کمک هوش مصنوعی، بتوانید از سردرگمی در بیایید و این مسیر را بهتر طی کنید.
این فرمول تا به حال به صدها پژوهشگر در رشته‌های مختلف خصوصا علوم انسانی و اسلامی کمک کرده تا مسیر نوشتن پایان نامه خودشان را بدون اینکه مرتکب اشتباهات رایج بشوند طی کنند.
توجه کنید: اگر با محتوای ویدئویی بهتر ارتباط برقرار می‌کنید توصیه می‌کنم بابت همین مطلب، صفحه «صفر تا صد مراحل کار یک پژوهشگر» را ببینید.
اما اگر با محتوای متنی راحت‌تر هستید، همین صفحه را با دقت بررسی کنید.
اولین مرحله از مراحل نوشتن پایان نامه یا رساله: انتخاب موضوع
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که این مرحله خیلی مهم نیست. شاید شما هم افرادی را دیده باشید که برای انتخاب موضوع پایان نامه خود به سراغ این و آن می‌روند و تا ایده‌ای به دست آورند و به عنوان موضوع به مرکز آموزشی خود پیشنهاد بدهند.
غافل از اینکه بسیاری از مشکلات زیر به دلیل «انتخاب موضوع به صورت غیر حرفه‌ای» اتفاق می‌افتد:
- «بی‌انگیزگی» در مسیر و مراحل نوشتن پایان نامه
- «تصویب نشدن موضوع» و اتلاف وقت بابت پیشنهاد موضوعات بعدی
- «بی‌خاصیت بودن» پژوهش
- «پیچیدگی و سخت شدن» مسیر پژوهش به دلیل رعایت نکردن یک سری نکات در انتخاب موضوع
- عدم امکان بهره بردن از ظرفیت رزومه‌ساز و حتی ارزش مالی پایان نامه و پول درآوردن با آن
- نبود منابع کافی و در نتیجه بسیار مشکل شدن آن و حتی گاهی به نتیجه نرسیدن آن و اخراج از دانشگاه به دلیل سنوات زیاد
من می‌خواهم یک فرمول فوری برای انتخاب موضوع ارائه بدهم که اگر این فرمول را با رعایت قواعد پیشرفته پرامپت نویسی و نیز صبر و حوصله با هوش مصنوعی پیش بروید ایده‌ها و موضوعات قابل توجهی به کمک هوش مصنوعی تولید می‌شود.
البته بدون هوش مصنوعی هم می‌توانید از این فرمول استفاده کنید ولی به کمک هوش مصنوعی شاید به ایده‌های خیلی بهتری دست پیدا کنید.
در ضمن حواستان باشد که اگر در قواعد پرامپت نویسی درست عمل نکنید و فرآیند را به خوبی اجرا نکنید، احتمال قوی هوش مصنوعی به شما موضوعاتی غیر مفید پیشنهاد بدهد که عملا در گروه علمی دانشگاه شما تصویب نشود.
مهمترین ویژگی‌های موضوع حرفه‌ای
- جزئی باشد و مسأله مشخصی را حل کند
- عبارت موضوع شفاف و روشن و قابل فهم باشد
- منابع به قدر کافی داشته باشد
- به صورتی باشد که در مجامع علمی مورد پذیرش باشد: برخی از دانش جویان ایده‌های خیلی ناب و جذابی دارند ولی چون در ادبیات مجامع علمی قابل قبول نیست، به عنوان پایان نامه یا رساله مورد قبول نمی‌باشد و لذا بهتر است این ایده‌ها در قالب کتاب نشر شود و نه رساله یا پایان نامه.
خلاصه فرمول دستیابی به یک موضوع حرفه‌ای به کمک هوش مصنوعی
خیلی از افراد مثلا به هوش مصنوعی میگویند «لطفا به من موضوعی بده که جزئی باشد و در زمینه رشته فلان باشد و در آن زمینه کار نشده باشد و برای رساله دکتری مناسب باشد»
بعد انتظار دارند که هوش مصنوعی به آنها بگوید! چشم و بعد چندین موضوع با همه این ویژگی‌ها ارائه بدهد. اما با دیدن موضوعات ارائه شده، اگر کمی از فضای پژوهش آگاه باشند، به سرعت مأیوس می‌شوند و میگویند هوش مصنوعی به درد نخورد!
غافل از اینکه مشکل از نوع درخواست خود آنها بوده است. فرمول انتخاب موضوع با هوش مصنوعی خیلی مفصل است و ما در دوره تندپژوهی هوشمند(برای آشنایی با این دوره کلیک کنید) به صورت مفصل در چندین جلسه این فرمول را به شکل‌های مختلف پیاده سازی کرده‌ایم.
خلاصه چیزی که می‌خواهم بگویم این است:
گام اول: دغدغه‌های خود را در زمینه تحصیلی خودتان برای هوش مصنوعی توضیح بدهید و از او بخواهید که به شما بگوید در رشته تحصیلی شما چه مباحث و زمینه‌هایی مطرح شده است که در راستای دغدغه‌های شماست.
گام دوم: از بین زمینه‌های مطرح شده، زمینه‌ای که به نظرتان به درد بخورتر است، انتخاب کنید و سپس از هوش مصنوعی بخواهید که به عنوان نمونه ده عنوان پایان نامه در رشته فلان که مرتبط با آن زمینه باشد به شما ارائه بدهد.
گام سوم: موضوعاتی که به موضوع پایان نامه شباهت بیشتری دارند انتخاب کنید و از هوش مصنوعی بخواهید که ده موضوع دیگر مشابه آن موضوعات ارائه دهد. مثلا اگر از بین 10 پیشنهاد او، پیشنهاد 4و5و6 شبیه موضوع پایان نامه است و مورد دغدغه شماست، از او بخواهید که موضوعاتی شبیه این موارد به شما پیشنهاد دهد. این کار را بارها تکرار کنید و ممکن است در این میان به چندین موضوع قابل تأمل برسید و این موارد را برای خود یادداشت کنید.
گام چهارم: این موارد را در اینترنت جستجو کنید. اگر دیدی که ایده‌هایی نو است که قبلا کار نشده است، طبیعتا می‌توانید با استاد راهنما مشورت کنید و موضوع را پیشنهاد بدهید ولی اگر دیدید که موضوعات قبلا کار شده‌اند، وارد گام بعدی شوید.
گام پنجم: به هوش مصنوعی بگویید که در این موضوع فلان کار انجام شده است، لطفا ده ایده مشابه این موضوع که با این عنوان تفاوت داشته باشد و دارای نوآوری باشد که با این موضوع کار شده تفاوت کند، به شما پیشنهاد بدهد. همچنین می‌توانید از خود هوش بپرسید که برای نوآوری در این عنوان، چه ایده‌هایی وجود دارد و سپس از او بخواهید که آن ایده‌ها را در قالب عنوان به شما ارائه بدهد.
با همین چند تا کار ساده کیفیت پاسخ‌های هوش مصنوعی بسیار تفاوت خواهد کرد. البته اگر ایده‌هایی که در دوره پژوهشگر هوشمند گفته‌ایم اجرا کنید، طبیعتا فضای بسیار متفاوتی تجربه خواهد شد. ما در آنجا به صورت مفصل و فنی با فرآیندهایی بسیار مؤثرتر به ایده پردازی برای عنوان پایان نامه یا رساله علمی به کمک هوش مصنوعی پرداخته‌ایم.
برای آشنایی با دوره پژوهشگر هوشمند اینجا کلیک کنید.
مرحله دوم از مراحل نوشتن پایان نامه یا رساله: مقدمات پروپوزال نویسی
بسیاری از افراد بعد از تصویب موضوع سریع می‌روند سراغ نوشتن طرحنامه یا پروپوزال!
غافل از اینکه نوشتن پروپوزال، یعنی نوشتن نقشه حل مسأله پژوهش و طبیعتا کسی می‌تواند چنین کاری انجام بدهد که در سطح بالایی از آگاهی نسبت به موضوع باشد. برای رسیدن به این سطح بالا نیازمند طی کردن مقدماتی هستیم که بدون آنها نمی‌توان به یک پروپوزال خوب رسید.
خلاصه کاری که باید در این مرحله انجام دهید، عبارت است از:
الف. کلیدواژه یابی: پیدا کردن واژگانی که وقتی به کمک این واژگان در موتورهای جستجو و پایگاههای داده به دنبال منابع می‌گردید، به منابع مرتبط دست پیدا کنید. در انتخاب کلیدواژه‌ها خیلی باید دقت کنید چون اگر درست انتخابشون نکنید یا با حجم انبوهی از اطلاعات مواجه می‌شوید که نمی‌دانید با آنها چه کنید یا عملا به منبعی دست نمی‌یابید و در نتیجه نمی‌توانید پژوهش خود را انجام دهید.
ب. جستجو در موتورهای جستجو و پایگاههای داده مثل گوگل اسکالر: باید بدانید که منابع پژوهش خود را به کمک چه پایگاه‌هایی می‌توانید پیدا کنید.
به کمک هوش مصنوعی مثل بینگ و ChatGPT به راحتی می‌توانید مرحله الف و ب را اجرا کنید. تنها کافیست چندین بار از این ابزارها کلیدواژه بخواهید و خودتان از بین مثلا 100 کلیدواژه که از این ابزارها گرفتید، 5 کلیدواژه بهتر را انتخاب کنید.
همچنین می‌توانید پایگاههای داده مرتبط به رشته تحصیلی خود را از این ابزارها بپرسید و به فهرستی از بهترین پایگاههای داده دست پیدا کنید.
ج. دسته بندی منابع به خیلی مرتبط و مرتبط و کم ربط
د. مطالعه اجمالی منابع خیلی مرتبط ناظر به موضوع تحقیق
اگرچه هوش مصنوعی‌های متنوعی برای این مرحله وجود دارد ولی توصیه من این است که ابتدا خودتان به صورت دستی این مرحله را انجام دهید و سپس از هوش مصنوعی‌هایی مثل بینگ یا perplixity یا typeset.io یا researchrabbit.ai این کار را انجام دهید و به کمک نتایج آنها فعالیت خود را کامل کنید.
هـ . حالا نوبت می‌رسه به طراحی ساختار نوشتار: ساختار پایان نامه در واقع همان فهرست تفصیلی آن است.
در این مرحله هم میشه از هوش مصنوعی استفاده کرد. فقط یک لم مهم دارد و آن اینکه در برخی از رشته‌ها که فهرست تفصیلی باید به صورت خلاق نوشته شود، مثل بسیاری از رشته‌های علوم انسانی، توصیه می‌شود که در درخواست از هوش مصنوعی به جای لفظ ساختار پایان نامه، از تعبیر ساختار کتاب استفاده کنید.
از الآن می‌توانید به سراغ نوشتن پروپوزال بروید.
ما در دوره پژوهشگر هوشمند، بسیاری از برگزیده‌ترین ابزارهای هوش مصنوعی و تکنیکهای تکمیلی استفاده از هر یک از این ابزارها را آموزش دادیم. برای آشنایی با این دوره، اینجا کلیک کنید.
مرحله سوم از مراحل نوشتن پایان نامه یا رساله: طرح نامه یا پروپوزال نویسی
بخش‌های پروپوزال: در این مرحله مهمترین کار این است که بدانیم در هر بخش از پروپوزال باید چه چیزهایی بنویسیم و سپس سعی کنیم بر اساس اطلاعاتی که نسبت به موضوع به دست آورده‌ایم این بخش‌ها را طبق الگوی مناسب پر کنیم.
بخش اول: بیان مسأله
در این قسمت باید به چند نکته اشاره کنیم:
الف. تبیین موضوع و مراد پژوهشگر از عنوان پژوهش خود
ب. اشاره به پیشینه پیدایشی: در این بخش بیان می‌کند که خاستگاه این مسأله چه بوده است و از کجا آمده است.
ج. ضرورت و هدف: باید بیان کنید که پرداختن به این موضوع پژوهشی چه ضرورتی دارد و هدف پژوهشگر از بررسی این موضوع چیست.
د. اشاره مختصر به پیشینه پژوهشی: از آنجا که پیشینه پژوهشی یک بخش مخصوص در پروپوزال دارد در بخش بیان مسأله صرفا در حد یکی دو سطر، می‌توان به کار نشدن در این موضوع و اشاره به منابع مرتبط به این موضوع پرداخت.
ب. ضرورت و هدف
در این بخش به صورت تفصیلی و جهت ضرورت و هدف خود را تبیین می‌کنید.
ج. پیشینه
در این بخش باید منابع مرتبط با کار خود را ذکر کنید. همان منابعی که در بخش خیلی مرتبط در قسمت سابق دسته بندی کردید، در اینجا باید ذکر کنید، البته بعد از ذکر هر منبع چند نکته ضروری را یادآور شوید:
- نقاط قوت این منبع
- نقاط ضعف این منبع
- جهت تفاوت و تمایز کار شما با این منبع
د. سؤالات اصلی و فرعی
سؤال اصلی، همان سؤال پژوهش شماست که معمولا صورت سؤالی عنوان شماست و سؤالات فرعی، سؤالات برآمده از فصول و ساختار و هندسه بحث نوشتار شماست.
مثلا اگر پژوهشی در زمینه «رابطه خالق و مخلوقات در مکاتب فلسفه اسلامی» باشد و فصول آن به ترتیب: «کلیات و مفاهیم» و «رابطه خالق و مخلوق در حکمت مشاء» و «رابطه خالق و مخلوق در حکمت اشراق» و «رابطه خالق و مخلوق در حکمت متعالیه» باشد، سؤالات اصلی و فرعی به این صورت خواهد بود:
سؤال اصلی: رابطه خالق و مخلوق در مکاتب فلسفه اسلامی چیست؟
سؤالات فرعی:
- رابطه خالق و مخلوق در مکتب مشاء چیست؟
- رابطه خالق و مخلوق در مکتب اشراق چیست؟
- رابطه خالق و مخلوق در مکتب ملاصدرا چیست؟
توضیح: مکتب اشراق و مشاء و ملاصدرا، سه مکتب معروف در فلسفه اسلامی هستند.
هندسه بحث و ساختار پژوهش:
این بخش در واقع همان فهرست تفصیلی مباحث پایان نامه یا رساله علمی شماست که سابقا توضیح دادیم چه طور این بخش را تنظیم کنید.
یک تذکر مهم: در تک تک بخش‌های یک پروپوزال از هوش مصنوعی به خوبی می‌توان استفاده کرد ولی ظرافیت‌های زیادی وجود دارد که به کمک آنها می‌توان به خروجی‌های بهتری دست پیدا کرد. ما مجموعه این ظرافت‌ها را که برگرفته از مباحث تخصص مهندسی پرامپت است، در دوره پژوهشگر هوشمند مطرح کرده‌ایم. در اینجا صرفا یک تکنیک ساده ولی مؤثر در این زمینه را مطرح می‌کنیم.
یک تکنیک کلیدی در استفاده از هوش مصنوعی تکنیکی است که در آن از خود هوش مصنوعی می‌خواهیم که محتوای خود را نقد کنید و مثلا 5 نقطه منفی و اشکال محتوای تولید شده توسط خود را بیان کند و سپس از او می‌خواهیم که متن جدیدی تولید کند که اشکالات متن قبلی را نداشته باشد و نکات را در آن اصلاح کرده باشد.
پیشنهاد می‌کنم مقاله تکنیکهای پرامپت نویسی را مطالعه کنید
مرحله چهارم از مراحل نوشتن پایان نامه یا رساله علمی: نگارش متن اولیه
برای نوشتن متن اولیه، باید این مراحل را سپری کنید:
- اول ساختار بحثی که طراحی کرده‌اید به صورت یک فایل word هدینگ گذاری شده در بیاورید. عبارت فصول را هدینگ 1 بدهید و عبارات زیر فصل‌ها را هدینگ 2 و ریز بخش‌های آنها را هدینگ 3 و همین طور تا آخر، قرار بدهید. اگر روش هدینگ گذاری را بلد نیستید، صفحه مراحل کار یک پژوهشگر، بخش خان چهارم و پنجم را از اینجا مشاهده کنید. در انتهای متن این بخش از نوشتار هم تصویر آن را گذاشته‌ام.
- سپس فیش‌های خود از نوشتارهای مختلف را داخل این ساختار بحث کپی پیست کنید. هر فیش را باید در بخش مربوط به آن در ساختار بحث قرار بدهید. اگر یک فیش به بیش از یک بخش مربوط است، در تمام بخش‌های مرتبط کپی پیست کنید.
- پیشنهاد من این است که ابتدا فقط فیش‌های منابع خیلی مرتبط را به این صورت انجام بدهید.
- حالا یک فایل word دارید که منظم شده فیش‌ها است. الآن می‌دانید که در هر بخش چند تا فیش دارید و محتوای آنها چیست. حالا باید فیش‌ها را در قالب یک متن سر جمع کنید تا به یک متن منسجم در هر بخش برسید. در این قسمت می‌توانید از هوش مصنوعی کمک بگیرید. به هوش بگویید که شما در صدد نوشتن بخش «فلان» از فصل «فلان» نوشتار خود هستید و در آن فیش‌هایی دارید که خلاصه مطالب آن فیش‌ها «این نکات» است. لطفا به من یک سناریو بده که بتوانم مطالب این فیش‌ها را متناسب با این بخش نوشتارم به صورت یک متن منسجم در بیاورم. به من بگو در این بخش از کجا شروع کنو با چه سناریویی از مطالب فیش‌ها استفاده کنم.
- سپس مطالب را به زبان خود یا با کمک هوش مصنوعی بنویسید و سپس ارجاع دهی‌های مناسب را داشته باشید.
- ممکن است بخش‌هایی از نوشتار شما فیش نداشته باشد یا تعداد فیش‌هایش به قدری کم باشد که عملا نتوان مطلب را به صورت منسجم در آن بخش درآورد. در این صورت شما باید از سایر منابع استفاده کنید و در صورتی که منبعی ندارید، باید منبع یابی را ناظر به آن بخش خاص از نوشتار خودتان انجام دهید. البته گاهی باید با تفکر خود مطلب را تکمیل کنید و مطلب از مطالبی نیست که نیاز باشد حتما مستند به منبعی خاص باشد بلکه مهم است که محصول تفکر شما باشد.
با طی کردن این مراحل پیش نویس اولیه شما تهیه شده است و شما می‌توانید این نوشتار را به استاد راهنما و مشاور بابت نقد و بررسی اولیه بدهید. بعد از این مراحلی وجود دارد که غنای نوشتار خود را بیشتر کنید ولی معمولا افراد تا همین مرحله برسند، مشکل اصلی‌شان بر طرف شده است.
کسی که می‌خواهد این گام‌ها را طی کنه، باید مهارت کسب کنه و ما یک دوره مخصوص مهارت‌های پژوهشی داریم که با هوش مصنوعی ترکیب شده به اسم «پژوهشگر هوشمند» که توصیه می‌کنم حتما پیگیری کنید.
پژوهشگر هوشمند را به همراه کلی آموزش دیگر در زمینه کسب درآمد و تحصیل و تدریس به کمک هوش مصنوعی می‌توانید در دوره دانشگاه ChatGPT ببینید.
بدون دیدگاه